‘Wij maakten het, waar mogelijk, direct goed met deze mensen – behalve wanneer dit hen of anderen zou schaden.”
Stap 8 was achteraf bezien een eitje. Lekker veilig een lijstje maken en hier goede gesprekken over hebben met mijn sponsor. Die zou me immers toch niet laten vallen. Maar zoals bij alle actiestappen zat het venijn ook hier in de staart: stap 8 de voorbereiding, stap 9 de actie… Ik kreeg het ongemakkelijke gevoel dat ik onderdanig, met de pet in de hand, de deuren langs moest gaan om nederig mijn excuses aan te bieden. Hoe zou hier op gereageerd worden? Zou ik afgewezen worden, van de deur gejaagd, verstoten? Kortom: ik maakte het weer eens groter dan het werkelijk was. Ook hier bracht mijn sponsor uitkomst en we gingen zitten met mijn stap 8…
Met ‘the usual suspects’ was ik snel klaar, de bereidheid om die moeilijke gesprekken aan te gaan was er al wel, zeker bij de mensen die dicht bij me stonden. Ik zag echt wel wat ik daar verkeerd gedaan had. Het probleem zat ‘m meer bij de mensen die ook op mijn wroklijst voorkwamen. Ik had haarscherp in beeld wat zij mij aangedaan hadden (personeel, klanten, werkgevers, ex, sommige ‘vrienden’), maar wat mijn eigen aandeel nou precies was? Bovendien waren veel van hen al uit mijn leven verdwenen, dus kon ik me beroepen op de strofe “… waar mogelijk …” uit de 9e stap. Ook het stukje “… behalve wanneer dit hen of anderen zou schaden…” kon een mooie escape bieden. Tenminste: dat dacht ik.
Gelukkig konden mijn sponsor en mijn fellows me vertellen dat stap 9 niet kan mislukken. Al wordt de deur voor je neus dichtgesmeten omdat ze het zoooo met je gehad hebben: ik heb mijn verantwoordelijkheid genomen. Ik ben bereid de consequenties van mijn daden te aanvaarden en heb de intentie het goed te maken. Als de ander daar niet op in wil gaan dan ligt dat buiten mijn macht, daar heb ik geen controle over. Hoe jammer ik dat ook zou vinden. Enkel en alleen verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen aandeel, meer kan ik niet doen. Overigens: achteraf viel dat reuze mee. Omdat de mensen die me kenden allang gemerkt hadden dat ik veranderd was het afgelopen jaar, begrepen ze het. Eigenlijk kreeg ik alleen maar positieve reacties, een ervaring die veruit de meerderheid van mijn fellows hadden met hun stap 9. En, zoals het eigenlijk met alle stappen ging; deze ervaring helpt me tot op de dag van vandaag om mijn leven overzichtelijk te houden. Gaat er iets fout, dan zet ik het direct recht en neem verantwoordelijkheid voor mijn aandeel in de situatie. Zodat ik mijn rugzakje leeg kan houden.
Stap 9 gaf me de vrijheid terug, geen geheimen of wrok meer! Kort samengevat:
“Ik neem actief verantwoordelijkheid voor mijn aandeel in de schades en bied aan dit recht te zetten.”
Samenvatting voorbereiding en de actiestappen
Als je de voorbereidende stappen 1, 2 en 3 genomen hebt en de actiestappen 4 tot en met 9 in meer of mindere mate afgerond, ben je klaar! Gefeliciteerd! Een tien met een griffel en een zoen van de juffrouw! Nooit meer terugval! Of wacht eens eventjes… Toch niet… Want herstel vraagt om onderhoud. In stap 1, 2 en 3 ben ik bereid geworden het commitment met herstel aan te gaan, tijdens stap 4 tot en met 9 ben ik erachter gekomen wie ik werkelijk ben, wat mijn valkuilen zijn en heb ik afgerekend met de spoken uit het verleden door verantwoordelijkheid te nemen voor mijn dwalingen. Maar daarmee is de kous niet af!
Toen ik stap 9 afgerond had, was ik er inmiddels achter dat herstel geen varkentje is dat ik op een achternamiddag eens even ging wassen. Mijn verslaving staat immers niet stil en loert op een kans om mij weer te grazen te nemen. Ondanks mijn abstinentie en goede bedoelingen. Verslaving is een chronische ziekte. En bij een chronische ziekte hoort dagelijks onderhoud, een bepaalde levensstijl en een vinger aan de pols: hoe ging het met me vandaag, wat ging goed, had ik oud gedrag, moet ik iets rechtzetten? Daar is stap 10 voor bedacht. Daarnaast viel er een geweldig gat in mijn leven: vroeger draaide alles om gebruiken. Niet alleen het gebruik zelf, maar ook het plannen, verbergen, manipuleren, herstellen… daar stond ik mee op en ging ik mee naar bed. En dat was van de ene op de andere dag weggevallen. Om die gevaarlijke valkuil op te vullen is stap 11 in het leven geroepen: een andere zingeving in het leven. En tenslotte stap 12: de bereidheid om de fellowship levend en vrij te houden en de stappen te omarmen als way of life. Dat gaat niet vanzelf, het is een programma van actie.
Stap 10, 11 en 12 neem je in het dagelijks leven. Je hoeft daar niet mee te wachten tot je stap 9 hebt afgerond. Je begint hiermee op de dag dat je bereid wordt om je verslaving te erkennen en serieus werk te gaan maken van je herstel. Het loopt als een rode draad door je recovery en houdt je scherp. Dit is hoe het werkt:
Cliffhanger!
Lees alle 12 Stappen van Leo
- Stap 1: Het fundament
- Stap 2: De Hogere Macht: help!
- Stap 3: ik geef de strijd op…
- Stap 4: Hoe ben ik eigenlijk geworden wie ik ben… ?
- Stap 5: De schaamte voorbij, ik erken wie ik ben
- Stap 6: Waarom zou ik mijn gedrag willen veranderen?
- Stap 7: Gedragsverandering, de actie
- Stap 8: Ben eens eerlijk; wat ging er nou precies verkeerd?
- Stap 9: Tijd om verantwoording af te leggen en puin te ruimen.
- Stap 10: Hoe ging het nu eigenlijk écht met mij vandaag?
- Stap 11: Wat geeft mijn leven eigenlijk zin, nu ik niet meer hoef te gebruiken?
- Stap 12: The endgame: continuïteit in mijn herstel en dat van anderen.
Leo van Berkom
Addiction Counselor
Leo is counselor voor onze cliënten, systemen en groepen. Hij verzorgt lectures, presentaties en voorlichting voor de ambulante en klinische behandelingen. Tevens ondersteunt hij met zijn expertise de nazorgtrajecten.