De symptomen en signalen die met verslaving geassocieerd worden, zijn vaak niet voldoende specifiek om de diagnose middelenmisbruik te kunnen vaststellen.
Wanneer de twijfel zeer groot is over een mogelijke verslaving, bijvoorbeeld wanneer slechts een of twee signalen te herkennen zijn, kan het verstandig zijn om de patiënt een iets langere periode in de gaten te houden om te zien of er meer signalen zijn om te constateren of het mogelijk gaat om verslavingsproblematiek. Overigens is het voor de meeste patiënten helemaal niet aanstootgevend of vervelend wanneer een arts naar het alcoholgebruik vraagt en kan alcoholgebruik eenvoudig geïncorporeerd worden in de leefstijlanamnese van een patiënt*.
Besluit u toch om de patiënt nog even goed in de gaten te houden alvorens over te gaan op adressering van het probleem, kunt u hier vinden hoe u dit het beste kunt doen op de werkvloer of in de praktijk.
* GGD factsheet Herkennen van problematisch alcoholgebruik bij patiënten inde Groningse huisartsenpraktijk (november 2010): https://ggd.groningen.nl/
Algemeen
Maag- / darmstelsel
Hart / Longen
Zenuwstelsel
Bewegingsstelsel
Urogenitaal stelsel
Huid
Laboratoriumponderzoek
De eerste keer dat iemand op uw spreekuur komt met een klacht zoals hoofdpijn of gewichtsverandering is het logisch dat u dit niet meteen verbindt aan mogelijke verslavingsproblematiek. Wanneer de patiënt echter veelvuldig op uw spreekuur komt met verschillende klachten is het raadzaam om in uw patiëntendossier eens na te gaan welke van de klachten waarvoor de patiënt in het verleden is langsgekomen, indirecte signalen zijn die kunnen wijzen op verslaving.
Wanneer u vermoedt dat de klachten eventueel verband zouden kunnen houden met alcoholproblematiek, zou u alcoholgebruik in de leefstijl anamnese kunnen meenemen bij elke klacht. Ook zou u de patiënt regelmatig kunnen vragen om terug te komen, zodat u de patiënt beter leert kennen en meer aanwijzingen kunt verzamelen die uw vermoedens bevestigen of tegenspreken. Wanneer uw vermoedens sterker worden, naar aanleiding van de antwoorden van de patiënt of de daarop volgende spreekuurbezoeken is het verstandig de patiënt zo snel mogelijk hierop aan te spreken.
Medewerkers met verslavingsproblematiek in een vergevorderd stadium vertonen vaak veelvuldig, kortstondig verzuimgedrag. Samen met verminderd functioneren is dit de meest opvallende aanwijzing dat er iets aan de hand is met deze persoon.
U kunt, samen met de directe leidinggevende of HR-manager, de medewerker voor een vaste periode (bijvoorbeeld een maand) extra in de gaten houden en gebruik maken van een checklist om te zien of hij of zij gedrag vertoont dat kan wijzen op een verslaving.
Ook kan de leidinggevende op uw aanraden of samen met u de werknemer in een eerste gesprek aanspreken op de verminderde prestaties. Hierbij is het niet het primaire doel om de werknemer te laten opbiechten dat hij of zij verslaafd is: blijf bij de feiten en geef aan waar de schoen wringt. De werknemer kan hier dan zelf op reageren, hoewel de kans groot is dat mocht er sprake van een verslaving zijn, dit niet door de werknemer meteen toegegeven wordt.
Een dergelijk gesprek is een uitgangspunt voor de periode waarop de werknemer iets scherper in de gaten wordt gehouden en een dossier aangelegd kan worden van signalen die u, de leidinggevende of collega’s oppikken. Dit dossier kunt u gebruiken wanneer uw vermoedens in de monitorperiode bevestigd worden en u de werknemer in een tweede gesprek op de verslaving wil aanspreken.**
Wist u dat SolutionS periodiek seminars organiseert over verslaving voor huisartsen en POH-GGZ. Deelname levert u drie accreditatiepunten op. Lees meer over het seminar.
"*" geeft vereiste velden aan