Kenniscentrum op gebied van gokverslaving

Mensen kunnen verslaafd raken aan middelen, maar ook aan bijvoorbeeld gokken en gamen – en zelfs aan eten of seks. Deze verslavingen worden gedragsverslavingen of procesverslavingen genoemd. Bij een gedragsverslaving worden er geen drugs ingenomen. Het gevoel dat gedragsverslaafde mensen krijgen is wel vergelijkbaar met het gevoel dat inname van drugs veroorzaakt.

Bij een gedragsverslaving wordt het fijne gevoel veroorzaakt door twee dingen:

• De handeling die wordt uitgevoerd;
• De verwachting en de opwinding die daarbij ontstaan.

Door het uitvoeren van de handeling, in dit geval door te gokken, komt dopamine vrij in de hersenen. Het beloningscentrum in de hersenen wordt dan indirect gestimuleerd. Bij inname van drugs wordt het beloningssysteem direct gestimuleerd, doordat de verslavende stoffen doordringen in de hersenen. Mensen die gedragsverslaafd zijn, willen in veel gevallen afleiding zoeken van hun echte leven. Elke keer dat zij de handeling verrichten komt dopamine vrij. Het fijne gevoel dat hierbij ontstaat is verslavend. Doordat er regelmatig dopamine vrijkomt is het verslavende proces vergelijkbaar met een drugsverslaving. Omdat de werking van een gedragsverslaving (en de betrokkenheid van de hersenen) nog niet erg lang bekend is, zijn sommige gedragsverslavingen nog niet erkend als een ziekte. Mensen die gedragsverslaafd zijn, hebben een vergelijkbare drang tot herhaling, verlies van controle, en tolerantie-opbouw als drugsverslaafden.

Goed of slecht: iedereen die gokt, hoopt te winnen. De kans om te winnen is een groot deel van het plezier. Het is altijd een goed idee om optimisme in gokken te combineren met een gezonde dosis realisme. De realiteit is dat de meeste mensen niet winnen als ze gokken. Wanneer iemand een grote overwinning behaalt, kan hij of zij te optimistisch worden over de kansen om opnieuw te winnen. Winnen is puur geluk, en wordt niet beïnvloed door optimisme. De beste aanpak is om gokken te behandelen als elke andere vorm van entertainment die je met geld koopt. Als je wint, is het een bonus. Zo niet, dan heb je hopelijk wat plezier gehad met spelen.

Probleemgokkers besteden veel tijd, energie en geld aan gokken. Na een tijdje verliezen, beginnen ze hun uitgaven als een “investering” te beschouwen. Frequent irrationeel denken, mythen, magisch denken en overtuigingen geven probleemgokkers en gokverslaafden ‘redenen’ om door te gaan met gokken, ondanks dat ze problemen hebben op één of alle gebieden van hun leven. Het is aangetoond dat gokkers die deze verkeerde overtuigingen hebben, vatbaarder zijn voor overmatig gokken.

Mensen kunnen verslaafd raken aan middelen, maar ook aan bijvoorbeeld gokken en gamen – en zelfs aan eten of seks. Deze verslavingen worden gedragsverslavingen of procesverslavingen genoemd. Bij een gedragsverslaving worden er geen drugs ingenomen. Het gevoel dat gedragsverslaafde mensen krijgen is wel vergelijkbaar met het gevoel dat inname van drugs veroorzaakt.

Bij een gedragsverslaving wordt het fijne gevoel veroorzaakt door twee dingen:

• De handeling die wordt uitgevoerd;
• De verwachting en de opwinding die daarbij ontstaan.

Door het uitvoeren van de handeling, in dit geval door te gokken, komt dopamine vrij in de hersenen. Het beloningscentrum in de hersenen wordt dan indirect gestimuleerd. Bij inname van drugs wordt het beloningssysteem direct gestimuleerd, doordat de verslavende stoffen doordringen in de hersenen. Mensen die gedragsverslaafd zijn, willen in veel gevallen afleiding zoeken van hun echte leven. Elke keer dat zij de handeling verrichten komt dopamine vrij. Het fijne gevoel dat hierbij ontstaat is verslavend. Doordat er regelmatig dopamine vrijkomt is het verslavende proces vergelijkbaar met een drugsverslaving. Omdat de werking van een gedragsverslaving (en de betrokkenheid van de hersenen) nog niet erg lang bekend is, zijn sommige gedragsverslavingen nog niet erkend als een ziekte. Mensen die gedragsverslaafd zijn, hebben een vergelijkbare drang tot herhaling, verlies van controle, en tolerantie-opbouw als drugsverslaafden.

De samenleving beschouwt gokken als een ongevaarlijke vorm van amusement, en ziet probleemgokken slechts als een teken van morele zwakte. Veel probleemgokkers blijven gokken omdat het gedrag door de samenleving wordt gedoogd en het volledig legaal is, ook al is hun leven mogelijk negatief beïnvloed. Ze hebben moeite om te zien wat “fout” is.

Een gedragsverslaving kan lichamelijke, sociale, relationele en financiële gevolgen hebben. Veel gedragsverslavingen resulteren in een sociaal isolement. Dit betekent dat vrienden en familie de verslaafde steeds minder zien, waardoor de verslaafde vereenzaamt. De verslaafde zet het sociale leven aan de kant om maar te kunnen blijven gokken. Bij een adequate en efficiënte behandeling van een gokverslaving wordt daarom altijd de familie, het systeem, intensief betrokken.

Gokproblemen kunnen lang verborgen blijven. Een gokverslaving is ook moeilijker te herkennen dan een middelenverslaving, want het heeft niet dezelfde lichamelijke gevolgen – bijvoorbeeld de geur van alcohol of de aftakeling die we zien bij middelengebruik. Veel gezinnen zijn dan ook diep geschokt als ze horen hoeveel geld er is verloren gegaan. Sommige relaties overleven een gokverslaving niet. Andere gezinnen worstelen zich door de moeilijkheden heen en groeien samen sterker. Mensen kunnen herstellen van het problematisch gokken, maar het kost tijd en geduld om alles te verwerken.

• Geldproblemen: Het meest voorkomende probleem is het verlies van geld, spaardeposito’s en eigendommen die verloren zijn gegaan. Deze geldcrisis verzaakt gevoelens van angst en boosheid bij de gezinsleden. Het gevoel verraden te zijn door iemand die je volledig vertrouwt is in de regel zeer traumatiserend.
• Emotionele problemen en relatieproblemen: Gokproblemen veroorzaken sterke gevoelens. Familieleden kunnen zich schamen en zich gekwetst, bang, boos, verward en wantrouwend voelen. Deze gevoelens maken het moeilijker om problemen op te lossen. De persoon die gokt, kan zelfs ontkennen dat er een probleem is.
• Isolatie: Veel partners willen emotioneel of fysiek niet dicht bij de persoon die hen pijn heeft gedaan, zijn. Veel mensen met gokproblemen mijden andere mensen, omdat ze zich schamen. Dit maakt het moeilijk om liefde en ondersteuning te krijgen. Vriendschappen kunnen eindigen door onbetaalde schulden.

Iemand die gokverslaafd is blijft spelen, zelfs wanneer de financiële problemen zich torenhoog opstapelen. Relaties, werk of studie worden verwaarloosd. De spanning van het gokken brengt iemand in bijna dezelfde roes als iemand die dronken of high is. Met die roes verdringt men alle vervelende gedachten. Ook een gokverslaving kent onthoudingsverschijnselen, zoals slaapstoornissen, paniekreacties, geïrriteerd raken, maagklachten, hoofdpijn en depressiviteit. Hoe zwaar en hardnekkig deze verslaving is, blijkt wel uit het feit dat van alle verslavingen suïcide en suïcidepogingen onder groep verslaafden het grootst is. Schaamte, schuld (materieel en moreel) en ingebeelde uitzichtloosheid spelen hierbij een grote rol.