Seksverslaving

Seksverslaving is ‘hot’

De onderliggende oorzaken en ontstaansgeschiedenis allesbehalve. Volgens critici, en gelukkig dragen ze bij aan een noodzakelijke dialoog, bestaat seksverslaving niet. Je zou er namelijk niet dood aan gaan, seks is een keuze, fantasie is gezond en teveel seks bestaat niet. Iedere verslaafde die zich wendt tot de hulpverlening kent echter de keerzijde. Wanneer fantasie een obsessie wordt die de keuzevrijheid beperkt of zelfs elimineert. De overstimulatie van het brein door mateloze en liefdeloze seksbeleving leidt tot controleverlies, compulsiviteit en obsessie, doorgaan ondanks negatieve consequenties, en uiteindelijk schaamte en eenzaamheid.

Wat is seksverslaving niet?

  • Het is geen excuus voor buitenechtelijke uitstapjes of ‘onverantwoordelijk’ gedrag
  • Het is geen moreel of religieus standpunt. De maatschappelijke norm of kerkelijke waarden dragen niet bij aan diagnostiek. Veroordeling van een probleem leidt zelden tot een oplossing.
  • Een fetish is niet perse een seksverslaving. Wat iemand doet met zijn geslachtsdelen of met wie (homo/hetero/bi) is niet bepalend.
  • Wanneer de motieven zuiver zijn is het hebben van veel seks, of wisselende contacten, niet de maat om seksverslaving aan te tonen (alcohol is leuk, alcoholisme niet).

Maar wat is het dan wel?

Seksverslaving, of ik noem het eigenlijk liever een hechtings- of intimiteitsstoornis, is in beginsel een ziekte van het brein. Een vlucht uit de realiteit, wanneer de pijn van het dagelijks leven moeilijk te dragen lijkt. Het ‘gebruik’ van intense fantasie om een neurochemisch proces te activeren. Door seksuele stimulatie (visueel, fysiek, virtueel, auditief en in fantasie) komt de neurotransmitter dopamine vrij in ons beloningssysteem. Hierdoor ervaren we genot en blijdschap. Overstimulatie breekt diezelfde dopaminereceptoren af, waardoor we na verloop van tijd meer van hetzelfde (of iets anders) nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken. Gewenning is een feit, en bepaalt het progressieve karakter. De verslaafde jaagt op intensiteit in plaats van intimiteit. Seksverslaving gaat daarbij eigenlijk helemaal niet over seks, meer de basale behoefte om geliefd te zijn. Op een dysfunctionele manier vormgegeven.

Werkt dat bij iedereen hetzelfde?

Nee, er zijn een aantal factoren die bepalend zijn in de aanleg en het ontstaan van verslaving. Allereerst is er veelal een genetische aanleg die maakt of iemand al dan niet gevoelig is voor verslaving. Daarnaast spelen conditionering en opvoeding (ruim 80% rapporteert een vorm van verwaarlozing/misbruik) een belangrijke rol. Uiteindelijk vormen die aspecten uit het verleden een onderdeel van iemands geloof systeem, ook wel ‘wereldmodel’, ieders eigen beeld van de werkelijkheid. Een som van aannames, veronderstellingen, oordelen en mythes die vol zitten met familieboodschappen uit het verleden. Boodschappen over bijvoorbeeld iemands waarden, relaties, behoeftes of seksualiteit. Op basis van dat model nemen we beslissingen, maken we plannen, interpreteren we, geven we betekenis aan dingen, lossen we problemen op, zetten we prioriteiten en ontwerpen we het verloop van ons leven. Het geloof systeem van een verslaafde bevat bepaalde basis overtuigingen die hem een gevoel van minderwaardigheid geven; ‘ik ben een slecht mens’. En seks maakte dat gevoel in die isolatie en eenzaamheid enigszins dragelijk. Seks voelt als de meest primaire behoefte om de realiteit te ontvluchten of een nieuwe realiteit te creëren. En de uitingsvormen zijn even divers als de mensen die worstelen met dit probleem.

Internetporno

Uitzondering op hierboven beschreven etiologie vormt internet pornografie. De ‘crack cocaïne’ die zorgt voor directe opname en neuroplastische verandering (het gekaapte brein). Het is snel, effectief, venijnig en zorgt voor een constante aanlevering van nieuwe prikkels. Het is toegankelijk, anoniem en goedkoop, voor iedereen bereikbaar, iedere smaak of extremiteit ligt binnen handbereik. Of je nu 12 bent of 55 jaar, je bent ‘hooked’ zonder dat daar aanleg of een getraumatiseerd verleden aan ten grondslag hoeft te liggen.

Realiteit of illusie?

Seksverslaving is te vergelijken met andere vormen van verslaving (bijvoorbeeld alcohol of drugs), doordat de persoon een pathologische relatie heeft ontwikkeld met het stemmingsveranderende middel of gedrag. De relatie wordt uiteindelijk in essentie belangrijker dan de relatie met familie, partner, vrienden en werk. De relatie van een verslaafde tot het gedrag (seks/aandacht) ontwikkelt zich tot een patroon waarin het middel noodzakelijk is om zich normaal te voelen en normaal te kunnen functioneren. En dat ‘normale’ gevoel impliceert ook isolement en eenzaamheid, aangezien de primaire relatie waarop men leunt is met een middel of gedragingen, niet met andere mensen. Specifiek in het geval van seksverslaving, substitueert hij (en in toenemende mate ook zij) een zieke relatie met een gebeurtenis of proces voor een gezonde relatie met anderen. En daarmee brengt hij tegen wil en dank, alles in gevaar wat hem lief is, inclusief partner, kinderen, werkgever, vriendschappen en eigen gezondheid. Zijn geheime leven wordt voor hem realistischer dan zijn publieke leven, wat anderen van hem weten is een valse identiteit. Alleen de individuele verslaafde kent de schaamte van het leven van een dubbel leven, de realiteit versus het verslaafde leven, een verdraaiing van de realiteit. Onderdeel van die verdraaide realiteit is bijvoorbeeld het kijken naar porno en geen erectie kunnen krijgen bij je levenspartner. Of verliefd zijn op een irreëel gecreëerd beeld van een virtuele vriend, om de stress rondom werk en gezin te vergeten. Of de ‘liefde’ die je ontvangt van een webcamdame waar je graag grof voor betaalt. Of je eindeloos verliezen in clubs, sauna’s en bioscopen maar over deze ‘vriendschappen’ niemand durft te vertellen. Totdat je beseft dat je lust een last wordt.

Herstel

Herstel is een dankbaar maar confronterend, een pijnlijk maar bevrijdend proces. Deze verslaving wordt door velen ervaren als een existentieel of spiritueel dilemma, waarvan de oplossing derhalve ook ligt binnen dat spectrum. Natuurlijk vormt cognitieve gedragstherapie een onderdeel van de behandeling, maar dient ook verder gekeken te worden dan oorzaak en gevolg, gedachten en gedrag. Het is een reis die je maakt. Van isolement naar verbinding. Van obsessie naar bevrijding. Van schaamte naar authenticiteit. Van leegte naar zingeving. Van angst naar hoop. Van hoofd naar hart. Van intensiteit naar intimiteit.

Chris Knorren
www.intomeyousee.nl


 

Verslaving is een ziekte

Ben jij of is jouw naaste verslaafd, zoek dan hulp. Helaas wordt de behandeling voor seksverslaving niet vergoed door de zorgverzekering. Tenzij je ernaast een middelenverslaving hebt, zoals een alcohol-, drugs- of medicijnverslaving. Heb je vragen over de behandeling van verslaving? Neem gerust contact met ons op!

Bel: 033 – 204 85 50
E-mail: info@solutions-center.nl

Stel vrijblijvend jouw vraag

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.