Is topsport onlosmakelijk verbonden aan drugshandel?

De laatste tijd wordt er in de media veel gezegd en geschreven over topsporters die betrokken zijn geraakt bij drugshandel. Naast topsporters komen ook ‘BN’ers’ uit showbizz en bedrijfsleven regelmatig in het nieuws over vermeend gebruik of handel. Dat het nieuwswaarde heeft is inmiddels wel duidelijk. Maar is topsport verbonden aan drugsgebruik en drugshandel?

Verslaving discrimineert niet

Een bekend gezegde in de verslavingswereld is ‘verslaving discrimineert niet’. Met andere woorden: het maakt niet uit of je laag of hoog opgeleid bent, man of vrouw, bekend of onbekend. Het verschil zit erin dat als je bekend bent, je hele leven breed wordt uitgemeten in de pers. Ook je verslaving. Dat is voor de persoon in kwestie niet fijn, maar zeker ook niet voor zijn/haar omgeving. De pijn, zorgen, het verdriet dat wij (SolutionS) dagelijks zien bij ouders, partners, kinderen en anderen in de omgeving van onze cliënten is bij bekende mensen niet anders. Anonimiteit is belangrijk. Niet zozeer vanwege taboe dat helaas nog steeds heerst over verslaving en verslaafden, vooral omdat rust essentieel is voor het herstelproces. Er gebeurt al zoveel met de verslaafde en zijn omgeving. Als iedereen dan ook nog eens een mening heeft, maakt dat het herstel niet makkelijker – zeker niet als iemand daarvoor gevoelig is.

De relatie tussen kwaliteiten en verslavingsproblematiek

Wat we inmiddels wel weten, is dat de meeste mensen die ‘topsport spelen’ op vlakken als bedrijfsleven, showbizz en sport, over bepaalde eigenschappen beschikken die bijdragen tot hun succes. Dit zijn echter dezelfde eigenschappen die ook voor grote problemen kunnen zorgen – bijvoorbeeld verslavingsproblematiek. Laten we ons eens richten op topsporters of, specifieker, profvoetballers. Ik kies die categorie omdat het inmiddels duidelijk is dat deze groep gevoelig is voor gedragsverslavingen. Zij komen er ook mee naar buiten. Om het verhaal te ondersteunen gebruik ik altijd het ‘3 M Model’. De eerste M is van Mens.

Hoe zit je als mens in elkaar?

Behalve over talent, beschikken profvoetballers ook over een bepaalde ambitie en drive: het vermogen om steeds beter worden, niet op te geven, door te gaan waar anderen stoppen, zichzelf steeds te verbeteren. Kortom: een bepaalde grenzeloosheid die je nodig hebt om de top te bereiken. Toch hebben ook profvoetballers een uitlaatklep nodig om even te kunnen ontspannen, even de stress van altijd maar moeten presteren te vergeten. Waar wij als ‘gewone’ mensen ontspannen met een glaasje wijn of bier, zijn alcohol en drugs voor profvoetballers not done. Zij beseffen goed dat gebruik direct invloed heeft op het lichaam – waardoor prestaties minder worden. Dat kan en mag niet. Die tegenwoordigheid van geest hebben de meeste profvoetballers wel, en dus zoeken zij hun heil vaak niet in middelen maar gedragingen als gamen, gokken, shoppen of seks. Dezelfde eigenschappen die ingezet werden bij het bereiken van de top, worden nu eigenschappen die ervoor kunnen zorgen dat de profvoetballer in een gedragsverslaving raakt. Denk hierbij dus vooral aan grenzeloosheid en mateloosheid, maar ook aan ambities. Het hoogste level willen bereiken bij gamen, veel geld verdienen bij gokken, een mooiere sportauto dan collega-profvoetballer, of steeds een mooiere en sexyer vrouw. Het is hierbij niet gezegd dat profvoetballers automatisch in een verslaving komen. Nu komen we bij de tweede M: het Milieu.

Uit wat voor milieu en sub-milieu kom je?

Milieu moet je breed zien. Dat begint met gezin van herkomst: hoe functioneerde het gezin, waren er regels, normen en waarden, kwamen er verslavingen voor in het gezin of de familie? Je wordt voor een groot deel gevormd door wat je meekrijgt in je eerste levensjaren. Bij een profvoetballer zit het gevaar vooral in het ‘sub-milieu’: wie zijn vrienden of collega’s, hoe ziet de omgeving eruit? Als profvoetballers niet trainen of wedstrijden spelen, blijft er veel vrije tijd over. Vaak wordt deze tijd ingevuld met gamen (bijvoorbeeld FIFA), een kaartje leggen of gokje wagen, shoppen, seks hebben of porno kijken. Net zoals bij elke verslaving zijn de eerste ervaringen prettig en voor herhaling vatbaar. Juist deze doelgroep moet echter uitkijken hierin niet mateloos te worden: de eerder genoemde ‘positieve’ eigenschappen gaan nu tegenwerken. 
Door naar de derde M: Middelen.

Geld, tijd, vrijheid en gelegenheid

Bij middelen denk je al gauw aan drugs of alcohol. In deze context bedoelen we met middelen geld, tijd, vrijheid en gelegenheid. Laten we profvoetballers als voorbeeld houden. Op jonge leeftijd beschikken zij al over veel geld, en dat is op voorhand al een gevaarlijke combinatie. Ze hebben veel vrije tijd (lees; kans op verveling), vrijheid en weinig tot geen toezicht, krijgen weinig tegenspraak en worden zelfs geadoreerd, waardoor het moeilijker wordt iemand aan te spreken op gedrag. Met gelegenheid wordt bedoeld dat hen bijna alles voor de voeten wordt geworpen; van vrouwen bij de vleet tot uitnodigingen voor feesten.

Dus, is er een verband?

Terug naar topsporters en drugshandel. Nee, er is geen direct verband tussen topsport en drugshandel. Dankzij de wetenschap over hoe topsporters in elkaar zitten, durf ik wel te zeggen dat deze mensen sneller geneigd zijn risico’s te nemen, dat ze vooral in kansen denken en niet in falen (bijvoorbeeld betrapt worden), dat ze een soort aureool van onoverwinnelijkheid en onschendbaarheid hebben en hun grenzen verleggen. Er is dus wel een duidelijk verband tussen topsporters en gedragsverslavingen.

Je kunt als Mens verslavingsgevoelig zijn, maar daarmee is nog niet gezegd dat je werkelijk verslaafd raakt. Zodra Milieu en Middelen echter ook op negatieve manier in zicht komen, kom je in de gevarenzone.

En last but not least: bij SolutionS is voor elke verslaafde veel aandacht en zorg, BN’er of niet!

Bas Brons
Behandelaar / specialist in gokverslaving