Verslaving wordt vaak gezien als een teken van zwakte of een gebrek aan discipline. Dit hardnekkige stigma zorgt ervoor dat veel mensen geen hulp durven zoeken, terwijl ze die juist zo hard nodig hebben. Verslaving is geen kwestie van wilskracht.
Het is een complexe ziekte, beïnvloed door genetische, sociale en psychologische factoren.
Daan Deenik, psycholoog bij SolutionS, benadrukt het belang van een integrale aanpak. Niet alleen het gebruik staat centraal, maar ook gedragsverandering en de impact op de omgeving.
Verslaving is geen keuze
Een veelvoorkomende misvatting over verslaving is dat het een kwestie van wilskracht is. “Het klinkt misschien vreemd, maar wij hebben ook een maatschappelijke taak om dit misverstand te doorbreken,” zegt Deenik. “Neurologisch onderzoek heeft aangetoond dat verslaving het brein daadwerkelijk verandert. Het gaat niet simpelweg om een slechte gewoonte of een gebrek aan discipline.”
Volgens Deenik beginnen veel jongeren al op jonge leeftijd met middelengebruik. “Het brein is op die leeftijd nog in ontwikkeling. Roken, alcohol of softdrugs kunnen die ontwikkeling remmen. Dat betekent dat er bij sommige mensen een verhoogd risico is op verslaving, puur omdat hun brein daar gevoeliger voor wordt.”
Schaamte staat hulp in de weg
Schaamte en stigma vormen enorme obstakels voor mensen die hulp nodig hebben. “Van de honderd mensen die behandeling nodig hebben, komen er slechts vier daadwerkelijk in zorg. Dat is een gigantisch probleem,” zegt Deenik.
Hij geeft een voorbeeld van jonge moeders die door stress en eenzaamheid cannabis gebruiken. “Ze zijn doodsbang dat hun kind wordt afgepakt als hun gebruik bekend wordt, terwijl dat helemaal niet zo werkt. Die angst houdt ze uit de zorg.”
Ook familieleden ervaren deze schaamte. “Ouders voelen zich vaak schuldig. Ze denken: wat heb ik verkeerd gedaan? Maar verslaving is een samenspel van meerdere factoren. Schuldgevoel helpt niemand vooruit.”
Een integrale aanpak
Bij SolutionS wordt niet alleen gekeken naar het gebruik, maar ook naar de onderliggende oorzaken en de impact op de omgeving. “Wij behandelen verslaving als een familieziekte. Het hele systeem om de verslaafde heen heeft er last van. Daarom betrekken we familie en naasten bij de behandeling,” legt Deenik uit.
De behandeling bestaat niet alleen uit het stoppen met gebruik, maar vooral uit gedragsverandering.
“Het middel is maar 20% van het probleem. De overige 80% zit in gedragstherapie en inzichtgevende therapie. Mensen moeten leren omgaan met hun triggers en nieuwe manieren vinden om met stress om te gaan.”
Voorlichting en preventie zijn cruciaal
“Wij geven veel lezingen en workshops, bijvoorbeeld aan de politie, Defensie en oudergroepen zoals de Moedige Moeders. Hoe beter mensen begrijpen wat verslaving is, hoe minder snel ze zullen oordelen.” Ook de invloed van technologie op verslaving komt aan bod. “Soldaten in oorlogsgebieden vluchten in online gokken om stress te verlichten. Die verslavingsgevoeligheid is door technologische ontwikkelingen veranderd en vergroot.”
Geen ‘quick fix’
De behandeling bij SolutionS is intensief en langdurig. “Mensen denken vaak: ik doe even een kuurtje en dan is het klaar. Maar verslaving is een chronische ziekte. Stoppen kan iedereen, maar het gaat erom dat je gestopt blijft. Daarom bieden wij langdurige nazorg, want zonder steun van de omgeving en een stevige gedragsverandering is de kans op terugval groot.”
Deenik benadrukt dat herstel mogelijk is, maar dat het tijd kost. “We werken volgens het 12-stappenprogramma. Dat betekent dat iemand leert om zijn verslaving onder controle te houden, maar nooit ‘genezen’ is. Net als bij diabetes of hooikoorts: je kunt het beheersen, maar het blijft een gevoeligheid.”
Taboe doorbreken
Om verslaving beter te behandelen, moet het stigma verdwijnen. “Als mensen blijven denken dat verslaving een kwestie van eigen schuld is, zullen veel mensen geen hulp zoeken. Terwijl er goede, effectieve behandelingen zijn,” zegt Deenik. “Door open te praten over verslaving, door mensen te informeren en door begrip te tonen, kunnen we het taboe doorbreken en zorgen dat meer mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben.”
Dit artikel was geplaatst in de Zorgkrant – Maart 2025
Heb jij of iemand in je omgeving hulp nodig? Neem dan contact met op ons op voor een intakegesprek.
Bel: 033 – 204 85 50
Online: Intake aanvragen
